آشنایی با پیشینه تاریخی واجتماعی وجاذبه های زیارتی وکردشگری بخش کاخک
بخش کاخک بخش کاخک با وسعت 1245 کیلومتر مربع در عرض جغرافیایی 34 درجه و 09 دقیقه شمالی و مدار 58 درجه و 39 دقیقه شرقی طول جغرافیایی و در دشتی معتدل و خشک واقع شده و 1700 متر لز سطح دریا ارتفاع دارد جمعیت کل بخش کاخک حدود 13000 نفر می باشد. این بخش به مرکزیت شهر مقدس کاخک که بقعه مبارکه امامزاده سلطان محمد عابد برادر بزرگوار امام رضا (ع) در آن قرار گرفته از شمال به بخش مرکزی گناباد و شهرستان بجستان ، از جنوب به شهرستان سرایان و بخش نیمبلوک قائنات (که مرز بین استان خراسان رضوی و جنوبی به شمار می ورد ) ، از شرق به بخش مرکزی گناباد و از غرب به شهرستانهای بجستان و فردوس منتهی می شود. این بخش دارای دو دهستان به نامهای دهستان کاخک با 754 کیلومتر مربع مساحت به مرکزیت روستای مرغش و دهستان زیبد با 491 کیلومتر مربع مساحت به مرکزیت روستای زیبد می باشد. در مجموع 443 پارچه آبادی در بخش کاخک وجود دارد که از این تعداد 274 آبادی در دهستان کاخک و 169 آبادی در دهستان زیبد قرار دارد. از کل این آبادیها ذکر شده تعداد 94 آبادی قابل سکونت می باشد که از این تعداد هم اکنون 69 روستا دارای سکونت دائم بوده و اهالی 13 روستا فقط 8 ماه از سال را در روستا به سر می برند و بقیه سال را به شهرهای مجاور مهاجرت می نمایند و 17 روستا نیز خالی از جمعیت شده است. بخشداری کاخک در سال 1376 تاسیس و بخشداران این بخش از بدو تاسیس تا کنون به شرح ذیل می باشند: 1- آقای غلامحسین عطایی از بدو تاسیس تا شهریور 1381 2- آقای مهدی عبدی از شهریور1381 تا فروردین 1384 3- آقای حسین مرادی از فروردین 1384 تا اسفند 1384 4- آقای محمد حسن عاشوری از اسفند 1384 تا تیر 1389 5- آقای سید حسن شریفی مقدم از تیر 1389 تاکنون وضعیت راهها: بخش کاخک دارای حدودا 200 کیلومتر راه می باشد که 130 کیلومتر آن آسفالت و حدودا 70 کیلومتر آن خاکی است. لازم به ذکر است که راه تمامی روستاهای بالای 20 خانوار جمعیت به جز زیرجان ، بیهود ، کبوتر کوه و کورشک آسفالت می باشد که البته جاده زیبد به زیرجان به طول 12 کیلومتر در حال اجرای عملیات راه سازی و آسفالت و راه کبوتر کوه در دست مطالعه و بررسی می باشد. وضعیت آب: این بخش دارای چهار مجتمع آبرسانی به شرح ذیل می باشد: 1- مجتمع آبرسانی استاد که روستاهای متصل به این مجتمع شامل: مرغش، کلاته شمس، استاد، رضو، حسن آباد، رزگ، نجم آباد و برجوک. لازم به ذکر است روستای مهاباد لوله کشی شبکه داخل روستا انجام شده است ولی هنوز متصل نشده و متقاضی اتصال به این مجتمع می باشند. روستای کبوتر کوه به دلیل بعد مسافت از منابع آب داخل روستا درحال بررسی می باشد که آب شرب اهالی تامین شود. 2- مجتمع آبرسانی دیسفان و خانیک که به تازگی به بهره برداری رسیده انتقال آب شهر کاخک به دو روستای دیسفان و خانیک را انجام می دهد. که آبرسانی به روستای دیسفان تمام شده و اقدامات داخل روستای خانیک نیز به اتمام رسیده و آماده اتصال به خطوط انتقال آب میباشد. 3- مجتمع آبرسانی براکوه که روستاهای متصل به این مجتمع شامل: سقی،شیراز آباد، روچی، زیبد، رضویه، سنو، گوهردشت، موسیرز، سر آسیاب، هراونج و سید علی می باشند. 4- مجتمع آبرسانی فودنجان که آبرسانی به روستاهای فودنجان،گنبتوک،نوده میر محرابو بیهود را انجام می دهد. وضعیت برق: خوشبختانه بخش کاخک در سال 88 جشن برق دار شدن تمامی روستاهای بالای 20 خانوار را گرفته است و حتی در برخی موارد روستاهای 5 خانوار هم از نعمت برق برخوردار شده اند که می توان به عنوان نمونه به محیی آباد اشاره نمود. وضعیت مخابرات: ضریب نفوذ تلفن ثابت در بخش کاخک 47% و در شهر کاخک 53%میباشد. تعداد روستاهای دارای تلفن ثابت 61 روستا می باشد که از این تعداد 3 روستا دارای سیستم تلفن بیسیم (wll) میباشند. همچنین 12 روستا دارای مرکز ICT می باشند. وضعیت گاز رسانی: از لحاظ گاز رسانی در خود شهر کاخک تمامی متقاضیان گاز منازل گازشان وصل شده است و با استقرار اداره گاز در سال 88 در شهر کاخک نسبتا مشکلات مرتفع شده است. در سال 89 روستاهای با فاصله کمتر از 10 کیلومتر در حال بررسی می باشند که به شبکه گاز رسانی متصل شوند و از این نعمت خدا دادی بهره مند گردند. وضعیت کشاورزی: این بخش دارای 412 رشته قنات با سطح زیر کشت 6850هکتار می باشد که متاسفانه خشکسالی های یازده سال گذشته و سرما زدگی محصولات طی سه سال اخیر باعث فلج شدن کشاورزی بخش شده است که نیاز به مدیریت جدی منابع آبی و خاکی دارد. وضعیت گردشگری و اماکن مذهبی: 1- مزار سید محمدابن موسی الکاظم برادر بزگوار حضرت امام رضا(ع) در شهر کاخک 2- مجموعه توریستی در بند کاخک 3- مزار امامزاده یحیی در روستای ییلاقی محیی آباد فرزند امام موسی ابن جعفر 4- مزار امامزاده سلطان احمد جوانمرد در روستای ییلاقی دیسفان 5- مزار امامزاده سلطان محمود در روستای ییلاقی خانیک 6- روستای ییلاقی و تاریخی درب صوفه (محل وقوع جنگ دوازده رخ- حوادث شاهنامه) ، سر آسیاب و تک زو 7- قلعه های قدیمی شامل قلعه فرود، قبر پیران ویسه( از اساطیر شاهنامه)، قلعه شهاب، قلعه شاه نشین زیبد، قلعه های تاریخی کاخک، قلعه ایذو، قلعه سفید و قلعه کلاته شیخی 8- آسیاب های آبی قدیمی کاخک، سر آسیاب و سنو 9- چنار های قدیمی شامل چنار کاخک ، کلات و روچی 10- آب انبار های قدیمی به خصوص نجم آباد و برجوک 11- مسجد جامع کاخک (سال 930 هجری قمری) وضعیت دامداری: یکی از اصلی ترین شغلهای اهالی بخش دامداری می باشد در شهر کاخک تعداد زیادی از اهالی اقدام به نگهداری دام می نمایند و البته بعضی از دامداری ها در داخل بافت مسکونی واقع شده است که مشکلات و مسائل مختلفی را برای اهالی از لحاظ زیست محیطی داشته است. در همین راستا موضوع احداث مجتمع دامداری به منظور ساماندهی دامداری ها و ایجاد اشتغال در دستور کار قرارگرفته و در حال بررسی می باشد. در بحث دامهای سبک هم بخش کاخک به دلیل داشتن مراتع و چرا گاههای خوب در فصل بهار روستاها دارای گله های متعدد می باشند و از این طریق امرار معاش می کنند. وضعیت صنایع و معادن: قبل از احداث ناحیه صنعتی کاخک انحصارا به شرکت سپیده کویر،آب معدنی فرحنوش بهار و آب معدنی نگین تک اختصاص داشت در سال 1387 پروژه ناحیه صنعتی کاخک شروع به کار کرده و عملیات برق رسانی و تسطیح زمین در سال های 87و88 انجام پذیرفته و آماده جذب سرمایه گذار می باشد. با توجه به کوهستانی بودن منطقه و شرایط خاص دارای معادن بسیار خوبی می باشد که مهمترین آن می توان به معادن بنتونیت کبوتر کوه ، خاک نسوز کبوتر کوه گرانیت سبز زیرجان اشاره کرد. بخش کاخک دارای 30 روستای شورا دار و دهیاری دار می باشد